BİTKİSEL ÇAYLAR
Bitkilerin çeşitli şekillerde kullanımı insanlık tarihi kadar geçmişe dayanmaktadır. İnsanoğlu var olduğundan beri bitki bilimi olan Fitoterapi ile ilgilenmiş, çeşitli bitkilerin çeşitli etken maddelerini kullanarak çaylar yapmışlardır.
Farklı coğrafyalarda farklı bitkiler ve onların yararları sürekli araştırma konusu olmuştur. Zamanla bitkileri deneyerek yararlı olanları kendi bünyelerinde sağlık ve hastalıkların tedavisi amacıyla, zararlı ve zehirli olanları ise avcılıkta kullanmışlardır.
Dünya üzerinde milyonlarca bitki türü olduğu ve bunların henüz 500.000 tanesinin isimlendirilebildiğini varsayarsak bitkiler hakkındaki araştırmaların hız kesmeden devam ettiği kanısına da varabiliriz. Örneğin her yıl 2.000 civarında yeni bir bitki keşfedilmektedir. Bunların etken maddeleri insan sağlığına olan faydaları hakkında çalışmalar da yapılmaktadır.
Bitkisel çaylar bitkilerin özlerinden ve yararlı etken maddelerinden yararlanmanın en masrafsız ve kolay yoludur. Çaylar bitkilerin farklı kısımlarından elde edilebilmektedir. Bazıları yapraklarından bazıları çiçeklerinden elde edilir.
BİTKİSEL ÇAYLARIN DEMLENME YÖNTEMLERİ
Bitkisel çayların hazırlanmasında maddenin içerdiği drogların özellikleri göz önüne alınarak 3 farklı yol tercih edilmektedir.
İnfüzyon; Çay hazırlamada en sık kullanılan yöntemdir. Kaynar su ile demleme sureti ile hazırlanır. 5 10 dakika bekletildikten sonra tüketilir.
Dekoksiyon; Drog parçaları üzerine yeterli miktarda soğuk su ilave edildikten sonra 10 15 dakika boyunca ağzı kapalı şekilde kısık ateşte kaynatılarak hazırlanan yöntemdir. Tarçın, zencefil ve meyan kökü bunlara örnektir.
Maserasyon; Drog üzerine belli miktarda su konur ve oda sıcaklığında 6 8 saat bırakılarak hazırlanan yöntemdir.
BİTKİSEL ÇAYLARIN FAYDALARI
Bitkisel çaylar, bitkinin özelliklerine ve içerdiği etken maddelere göre kişilerin günlük yaşamlarında destek olmak, rahatlatıcı ve destekleyici olarak kullanılmaktadır. Hastalıların tedavisi amacıyla değil yalnızca günlük şikayetlerin hafifletilmesinde işe yarayabileceği unutulmamalıdır. Bitki çayları ülkemizde her yörede günlük ve ciddi olmayan rahatsızlıkların giderilmesinde geleneksel olarak çok eski zamanlardan beridir de kullanılmaktadır.
Solunum yolu rahatsızlıklarında nane limon veya zencefil içerikli çaylardan destek alınabilmektedir.
Sindirim sistemi şikayetlerinde iştahsızlık hazımsızlık veya şişkinlik gibi problemlerde sarı kantaron, rezene gibi çaylar destekliyi olacaktır.
Sinirsel rahatsızlıkların günlük olarak giderilmesinde melisa çayı, papatya çayı veya ıhlamur çayı önerilmektedir.
Cilt problemlerine destek olması amacıyla de kuşburnu çayı, adaçayı, nane çayı, elma çayı gibi çaylardan yararlanılabilir.
Üriner sistem rahatsızlıklarından sık karşılaşılan idrar yolları enfeksiyonları şikayetlerinde yeşilçay veya nane çayı kullanılabilir.
Kadınlarda adet günlerinden kaynaklanan ağrılı semptomları hafifletmek için papatya çayı, gül çayı, ahududu yaprağı çayı veya zencefil çayından destek alınabilir. Özellikle gül çayı, geleneksel olarak menstrüel krampları hafifletmek için dünya çapında kullanılmaktadır. Aynı zamanda Hibiscus çayının da adet kramplarını rahatlatmaya ve aynı zamanda adet söktürmeye yardımcı olduğu bilinmektedir.
Çoğu zaman bit bitkinin etkenleri tek başına yeterli gelmeyeceğinden birkaç bitki bir arada kullanılabilmektedir. Bitkisel poşet çayların avantajı bu bitkileri bilinçli oranlarda belirli şekillerde bir arada tutmasıdır. Ayrıca bitkisel poşet çaylar evde demleme yöntemlerinden daha pratik ve ergonomiktir. Bu sebeple en çok tercih edilen formu bitkisel süzen poşet çayladır.
İlaç kullanıyorsanız bitkisel çayları kullanmadan önce bir hekime sorunuz ve kullandığınız ilacın bitkisel çayların etken maddeleri ile etkileşime girip girmeyeceğinden de emin olunuz.